ილია ურუშაძის წერილი ბათუმის ბულვარის ახალი კონცეფციის შესახებ

რამდენიმე დღეა ბათუმის ბულვარის მომავალის შესახებ მსჯელობამ აზრთა სხვადასხვაობა გამოიწვია. ნაწილი ფიქრობს, რომ უნდა შენარჩუნდეს ბულვარის ის კონცეფცია, რომელიც 130 წელია ყალიბდება და კულტურული მემკვიდრეობის სტატუსამდეა ასული. ამის საწინააღმდეგოდ, არსებობს ახალი პროექტი, რომელიც სასეირნო ბილიკის ნაცვლად,  ხელოვნური ჩანჩქერის მოწყობას და ახალი შენობების აგებას ითვალისწინებს. ამ შემთხვევაში მნიშვნელოვანია არა ის, თუ რომელი ხედვაა მართებული, არამედ რა შედეგები გამოიღო ყოველივე ამან, და რა გავლენა მოახდინა საზოგადოებაზე. კერძოდ, ვგულისხმობ მოძრაობას ,,დაიცავი ბულვარი“ და მის ირგვლივ გაერთიანებულ ადამიანებს.

მოძრაობის ჩამოყალიბება აჭარის ფინანსთა და ეკონომიკის სამინისტროს მიერ გამოქვეყნებულ ბულვარის განვითარების კონცეფციას უკავშირდება, რომელსაც არასამთავრობო სექტორი და საზოგადოების ნაწილი არ ეთანხმება. შეიძლება იფიქროთ, რომ მოძრაობისთვის სტატუსის მინიჭება ჯერ ადრეა, თუმცა, მათი პრაქტიკა (რამდენიმე საპროტესტო აქცია) და სოციალურ ქსელებში გაჩაღებული დისკუსია ამის თქმის საშუალებას გვაძლევს. არსებული პრაქტიკიდან გამომდინარე რამდენიმე დასკვნის გამოტანა შემიძლია, რაც დაგვეხმარება მოძრაობის იდეოლოგიური პერსპექტივის და არსის გარკვევაში.

საქართველოში მკვეთრად მწვანე პოლიტიკის შემოსვლა  რამდენიმე მოძრაობას უკავშირდება. ესენია : „მწვანე მუშტი“, „პარტიზანი მებაღეები“, „ახალგაზრდა მწვანეები“ და სხვ. ცხადია, თავისი წინამორბედებიდან გამომდინარე ბათუმის მოძრაობაც ეკლექტურია. კერძოდ, მასში გაერთიანებულ ადამიანებს სხვადასხვა შეხედულებები და მიზნები აქვთ. თუმცა თუ შევეცდებით მათი  ხედვის ვერბალიზებას, შემდეგ მოცემულობას მივიღებთ: ურბანული თემის წინა პლანზე წამოწევა; ეკონომიკური განვითარების სტრატეგიების კრიტიკა მორალიზებული დისკურსიდან; მწვანე პოლიტიკის გაგება, როგორც ცივილიზებული საზოგადოების განუყოფელი ატრიბუტის (,,ვესტერნულ“ მოდელად ქცევა) და სხვა.

სამწუხაროდ, ეს მოძრაობაც წინამორბედების მსგავსად ვერ ცდება სამოქალაქო ცნობიერებას. მეტიც, ერიდებიან საკუთარ პოზიციას პოლიტიკური ხასიათი მიანიჭონ და პრობლემა  გლობალურ დონეზე აღიქვან. მათი  პოლიტიკური პრაქსისი, ძირითადად მორალური აღმატებულებით და ბიზნესის მტრის ხატად წარმოდგენით საზრდოობს. რაც შეეხება მოძრაობის წევრებს, არ არის გამორიცხული, რომ მათი უმრავლესობა  გულწრფელად და პატიოსნად ზრუნავს  გარემოს დაცვაზე. თუმცა, ნაწილი პარტიული ინტერესებით მოქმედებს, ან ხარკს უხდის ფსევდოინტელექტუალურ მოდას.

ასეთი მოძრაობების გაჩენიდან, შემდეგი დასკვნები უნდა გამოვიტანოთ. საქართველოში გაფართოვდა ის ფენა, რომელსაც აღარ აკმაყოფილებს ლიბერალური მოცემულობა, სადაც წინა პლანზე კერძო ინტერესებია წამოწეული და საზოგადოებრივი სფეროს გადადება, ან მიჩქმალვა

ხდება. მიუხედავად პროტესტული ნოტისა, რაც ფაქტია რომ არსებობს, მსგავს მოძრაობებს მიაჩნიათ, რომ რეალური ცვლილება შესაძლებელია ძალაუფლებასთან დაპირისპირების და მისი ბაზისის შეცვლის გარეშე. კერძოდ, ისინი რეფლექსირებენ მოვლენებზე მხოლოდ სამოქალაქო პლატფორმიდან და „მწვანე სათვალეებიდან“. ასევე დეფექტურია კრიტიკის წარმართვა მორალური და ასოციალური ველიდან. მაგალითად, როცა ჩვენ გვჯერა ცვლილების სისტემის გარეთ ყოფნისას და ურბანულ პოლიტიკას განვიხილავთ სოციალური პრობლემებისაგან დამოუკიდებლად (უკეთეს შემთხვევაში მოწყვეტილად ვრთავთ მას).

რთულია ვისაუბროთ რამდენად შესაძლებელია მწვანე პოლიტიკის და სოციალური პრობლემატიკის შეთანხმება. თუმცა, საჭიროა მშრალი პრაქტიკის ნაცვლად დავიწყოთ ჩვენი ქმედების კრიტიკა და „ერთი ლუკმა’’ არგუმენტიც დავდოთ კრიზისის გადალახვის მეთოდების შესახებ. აგრეთვე, წინა პლანზე წამოვწიოთ სოციალური თემატიკა და  ბულვარის კონცეფციის შეცვლაც მისგან წარმოებულად ვაღიაროთ. ვინაიდან, თუ ვაპირებთ პრობლემის წამოწევას, მისი პოლიტ-ეკონომიური საფუძვლების დანახვის გარეშე ეს შეუძლებელია.

ილია ურუშაძე
03.01.2016

მეტის ნახვა ...

შრომა, როგორც თავისუფლება - თავისუფლება, როგორც შრომა

შრომა ადამიანთა თვითგამოხატვის უმაღლეს ფორმაა. რას წარმოადგენს შრომა და რას წარმოადგენს „მუშაობა“? წინამდებარე  წერილში მე არ ვაპირებ ამ ორს შორის რომელიმე გამოვარჩიო, არამედ, გამოვიყენებ მათ ურთიერთშენაცვლებით.

კომუნიზმი არ გულისხმობს უსაქმურობას. ის გულისხმობს სამუშაოს ქონისა და არჩევის შესაძლებლობას საჭიროებებისა და სურვილების მიხედვით. როგორც მარქსი ამბობს: „შრომა წარმოადგენს... პროცესს ადამიანსა და ბუნებას შორის, პროცესს, რომლის მეშვეობით ადამიანი... განაშუალებს, აწესრიგებს და მართავს იმ პროცესთა ერთობლიობას, რომლებიც მასსა და ბუნებას შორის მიმდინარეობს.“ 

მეტის ნახვა ...

დევიდ ჰარვი - ძალაუფლების კონსოლიდაცია

დევიდ ჰარვი, ჩვენი დროის ერთ-ერთი წამყვანი მარქსისტი მოაზროვნე გაესაუბრა აქტივისტურ კოლექტივს „AK Malabocas“-ს კაპიტალის აკუმულაციის წესში მომხდარი ტრანსფორმაციების, ურბანული სივრცის ცენტრალურობის შესახებ თანამედროვე კლასობრივი ბრძოლის ფონზე და ამ პროცესების გამოყენებაზე ანტიკაპიტალისტურ ბრძოლაში.

AK Malabocas: ბოლო 40 წლის განმავლობაში, კაპიტალის აკუმულაციის წესი გლობალური მასშტაბით შეიცვალა. რა მნიშვნელობა აქვს ამ ცვლილებებს კაპიტალიზმის წინააღმდეგ ბრძოლისთვის?

დევიდ ჰარვი: მაკრო პერსპექტივიდან, ყოველი წარმოების წესი გამოიმუშავებს განსხვავებული ტიპის ოპოზიციას, რომელიც მისი საკუთარი სარკისებური ანარეკლია. თუ თქვენ დააკვირდებით 1960-იან ან 1970-იან წლებს, როდესაც კაპიტალი დიდ კორპორაციებში იერარქიულ ფორმებში იყო ორგანიზებული, ნახავთ რომ ოპოზიცია ასევე ორგანიზებული იყო კორპორატიულ, პროფკავშირულ პოლიტიკურ აპარატებში. სხვა სიტყვებით, ფორდისტული სისტემა ქმნიდა ფორდისტული ტიპის ოპოზიციას.

მეტის ნახვა ...

"თავისუფალი არჩევანი" კაპიტალიზმისა და პატრიარქატის დომინაციის პირობებში

რამდენიმე დღის წინ, გავრცელდა ვიდეო ინტერვიუ ჯანეტ ქერდიყოშვილთან, მის საქართველო 2011-თან, რომელიც წელს საქართველოს "მის სამყარო 2015"-ის კონკურსზე წარადგენს. მის კონსერვატიულ განცხადებებს ქალთა და კაცთა თანასწორობის შესახებ დიდი გამოხმაურება მოჰყვა სოციალურ ქსელში, განსაკუთრებით კი იმ ნაწილს, როდესაც ჯანეტი ქალისა და კაცის მიერ ღალატს განსხვავებული დანაშაულის კატეგორიებად განიხილავს და ქალის, როგორც დედის მიერ პარტნიორის ღალატს ამორალურს უწოდებს, მამაკაცისთვის კი მისი აზრით ეს გართობის ერთ-ერთი სახეა.

საინტერესოა, თუ როგორ მიემართა ამ განცხადებებს სოციალურ ქსელებში აქტიური საზოგადოება. ერთი ნაწილისათვის ეს მოსაზრება მისაღები აღმოჩნდა და ჯანეტ ქერდიყოშვილს უწოდეს "ის შემთხვევა, როცა სილამაზესთან ერთად ღმერთი ჭკუასაც აძლევს ადამიანს", მეორე ნაწილმა კი მკაცრად გააკრიტიკა ჯანეტი მისი რეტროგრადული აზროვნების გამო და ამისთვის მკაცრი ლიბერალური რიტორიკა გამოიყენა - მისი იდენტიფიკაცია, მოხდა როგორც ცრუ დიქოტომიით დამკვიდრებული "კონსერვატიული საზოგადოების", "ბნელი" წარმომადგენლისა, რომლის მიმართაც ლიბერალი აქტივისტების უმრავლესობამ გამოიყენა ისეთი ტიპის სექსისტური სტერეოტიპებით ნასაზრდოები კრიტიკა, როგორიცაა "ლამაზი, მაგრამ სულელი" და ასე შემდეგ.

საზოგადოების იმ ნაწილმა, რომლებსაც დღეს საქართველოში ფემინისტებს უწოდებენ, თითქმის სრულად გაიზიარა ქალთა მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერის, ბაია პატარაიას განცხადება იმის შესახებ, რომ ,,ჯანეტს აქვს უფლება იცხოვროს ისე, როგორც მას სურს: იყოს სამი შვილის დედა, იმუშავოს ცოტა, ან საერთოდ არ იმუშავოს, იქორწინოს ქართველი გვარის მქონე კაცზე და არ დაუშალოს მას ქორწინების გარეთ სექსი. თუ ჯანეტს არ უნდა ოჯახში გადაწყვეტილების მიღების პროცესში ჩართულობა და გენდერული თანასწორობა, ეს მისი პირადი ცხოვრების არჩევანია.’’

სამწუხარო ისაა, რომ ქალის არჩევანი, ისტორიულად არასდროს ყოფილა თავისუფალი, შესაბამისად, არ არის თავისუფალი დღესაც. საერთოდ, "არჩევანის თავისუფლების" შესახებ არსებული მითი ისეთ საზგადოებრივ მოწყობაში, სადაც შენს სოციალურ ცხოვრებას მთლიანად განსაზღვრავს გლობალური პოლიტიკური და ეკონომიკური ელიტის მიერ დადგენილი დღის წესრიგი და დომინანტური წარმოების წესი, ისეთივე არაავთენტურია, როგორც ფინანსური კრიზისის დროს ადამიანებისთვის იმის დაჯერება, რომ ბანკიდან კრედიტის აღება მათი პირადი არჩევანია და არა სტრუქტურული აუცილებლობა.

სწორედ იმ დღიდან, როცა ქალის სხეული ხდება სასაქონლე ობიექტი, იგი მოკლებულია შესაძლებლობას, ჰქონდეს ნება, მართოს საკუთარი სხეული. მისი ფემინურობა მისგან დამოუკიდებლადაა განსაზღვრული. ლიბერალური ფემინიზმი, რომელსაც სჯერა, რომ პატრიარქალურ კაპიტალიზმში არჩევნის თავისუფლება შეიძლება არსებობდეს, თავგზას უბნევს ქალებს და მათი გადაბირებით არათუ კვებავს კაპიტალიზმს, მოგებასაც აწარმოებს მისთვის.

სექსუალური თავისუფლება და ღალატის "დაშვებულობა" კაცებისთვის სიამოვნების მიღების პრაქტიკებია, ქალების სექსუალური თავისუფლება კი, მისი ვულგარული გაგებით, როგორიცაა „მოვითხოვოთ ღალატის უფლება’’,  ამ კონტექსტში ჩაგვრის ახალ პერსპექტივებს ქმნის. სწორედ იმიტომ, რომ ლიბერალური თავისუფლება ქალებს არ ათავისუფლებს, არამედ "თავისუფალი ცხოვრების წესით მცხოვრები" ქალი, ხშირად უფრო მეტად ხდება ოპრესიის, პირდაპირი ძალადობისა და ჩაგვრის ობიექტი, რადგან ავტონომიურად ის ვერ გათავისუფლდება, თუ მისი პარტნიორი მჩაგვრელად რჩება. ჩაგრული კლასისთვის საკუთარ არჩევანზე უფლებების მინიჭება ხელსაყრელია სწორედ დომინანტური კლასისთვის - სწორედ ამაში მდგომარეობს კაპიტალისტური დემოკრატიის კრიზისი და ცრუ ცნობიერებით ნასაზრდოები "მოქალაქის" ხატი, რომელიც იბრძვის მისი არჩევანის თავისუფლებისათვის, რომელიც წინასწარგანსაზღვრულია. ზუსტად იგივე ლოგიკა მოქმედებს პატრიარქალურ პრაქტიკაშიც - ქალებისთვის საკუთარ სხეულზე უფლებების მინიჭება, მაშინ როცა მათი არჩევანი წინასწარგანსაზღვრულია, მხოლოდ მამაკაცისთვისაა ხელსაყრელი, რადგან ის მაინც ინარჩუნებს ქალზე ბატონობას. ასე იხვეწება და ვითარდება ჩაგვრის ფორმები და საბოლოოდ მიდის იმ ცნობიერ მდგომარეობამდე, სადაც დამორჩილებას თავისუფლების საბურველი აქვს.

დედობის არჩევანი ქალებს ჯერ კიდევ დიდი ხნის წინ წაერთვათ, მაშინ, როდესაც მათ სექსუალობაზე კონტროლი დაიწყო დომინანტურმა წარმოების წესმა, წარმოების ზრდის საჭიროების გამო. ჯერ კიდევ გვიანდელი შუა საუკუნეებიდან, ქალებს წაერთვათ თავიანთი რეპროდუქციის კონტროლი, ისინი აუცილებლად უნდა გამხდარიყვნენ დედები, რათა აღეზარდათ და დაესპეციალიზირებინათ მუშახელი. კაპიტალიზმში მუშახელად ყოფნა გარდაუვალია. მიუხედავად კულტურული დოგმებისა, არსებულმა ეკონომიკურმა ფორმაციამ მაინც აითვისა ქალი, როგორც სამუშაო ძალა და ასევე აითვისა მისი ემოციური რესურსები, ქალები აქცია სექს-მუშაკებად როგორც სახლში, ასევე ბაზარზე. ქალისთვის გარდაუვალია შეასრულოს ის სპეციფიური სამუშაო ოჯახში, რომელიც წმინდად კაპიტალის ზრდისთვისაა შექმნილი, რომელმაც ქალის შრომა დაცალა სამუშაოს შესრულების სოციალური ხასიათისგან და მას მიაკერა თავისთავადი ვალდებულების იარლიყი. ქალები არ არიან პოლიტიკური სუბიექტები იმდენად, რამდენადაც ისტორიულად ისინი ჩამოშორებულნი იყვნენ საჯარო სივრცეს, რომელიც აითვისა კაცმა. ჩვენ ეს გათიშულობა კი არ უნდა მივიღოთ, როგორც არჩევანი, არამედ უნდა დავინახოთ მისი მატერიალური საფუძვლები, - თუ ვინ იღებდა და იღებს მოგებას ქალის ინერტული, პასიური როლის შენარჩუნებისაგან. ჩვენ არ უნდა ვაკრიტიკოთ ასეთი ქალი, არამედ მის პოლიტიკაში ჩართვაზე უნდა ვიზრუნოთ. 

რაც შეეხება სილამაზის კონკურსებს, მოდის ინდუსტრიას და ქალის სხეულის მთლიანად გასაქონლებას, ისინი აფუძნებენ ქალისთვის მოუხელთებელ და მიუღწეველ ვიზუალურ სტანდარტებს და უქმნიან ილუზიას, რომ მხოლოდ ამ სტანდრტების დაცვით გახდებიან სასურველნი იმ თვალისთვის, რომელშიც კაცის მზერა და ბაზრის მოთხოვნები ერთმანეთს უტოლდება. ეს მიუღწეველი სტანდარტები იწვევს მუდმივი უკმარისობის განცდას საკუთარი არასრულყოფილების მუდმივი აღმოჩნების ნიადაგზე და სხვადასხვა ტიპის ფსიქიურ აშლილობებს: ანორექსიას, ბულიმიას, დეპრესიას, საკუთარი სხეულის პათოლოგიურ აღქმას და ა.შ.

ამგვარ ეკონომიკურ და სოციალურ ვითარებაში, ნიშანდობლივია, რომ ზოგიერთი დაბალი კლასის ოჯახი, მიუხედავად  კონსერვატორული შეხედულებებისა, ცდილობს ქალიშვილში ჩადოს ინვესტიცია, მისგან მიიღოს მოგება ან თავიდან მოიშოროს იგი იმგვარად, რომ იგი (ქალი) აქციოს სოციალურად მისაღებად, კონკურენტუნარიანად სექსის ბაზარზე, არაპირდაპირი გაგებით - სარფიანად გაათხოვოს, დააქორწინოს , ან ისე გაზარდოს, რომ გოგონამ აიწყოს კარიერა როგორც მოდელმა, როგორც მხოლოდ სილამაზის ობიექტმა და მისი წარმატების ერთადერთი კრიტერიუმი, იყოს მისი გარეგნობა.

კრიტიკის  მთელი ის ქარცეცხლი, რომელიც თავს დაატყდა ჯანეტს, ემსახურება მარტივ მიზანს: გამოყოს ერთმანეთისაგან პროგრესული და რეტროგრადი ქალები. ნაცვლად სოლიდარობის პრინციპის ამაღლებისა, ნაცვლად ქალების პოლიტიკაში (არა  ვიწროდ პარლამენტში, არამედ პოლიტიკაში ფართო გაგებით) ჩართვის სურვილისა, საზოგადოების "ბნელი" ნაწილისგან გამიჯვნის ხარჯზე არსებობს სწორედ მათი აქტივიზმი. ლიბერალური აქტივიზმი ვერ იქნება სიცოცხლისუნარიანი, თუ ის მტრის ხატით არ იქნა მანიპულირებული, თუ ის არ დაუპირისპირდა ხალხს - რადგან რატომღაც, რეალურ ძალაუფლებას არასდროს უპირისპირდებიან "თავისუფალი არჩევანის" მქონე მოქალაქეები. ჯანეტის პოზიციის ინდივიდუალურ პასუხიმგებლობამდე დაყვანა ეწინააღმდეგება  მეორე ტალღის ფემინისტების მთავარ მონაპოვარს, რომ „პირადი პოლიტიკურია’’. ჯანეტი, ამ შემთხვევაში, თავისი კერძო აზრის გამხმოვანებელი კი არა, პატრიარქალური ლოგიკის რუპორია, რაც გამორიცხავს მისი დასჯის ან მისთვის პასუხისმგებლობის დაკისრების ლოგიკურობას.

,,რა ლამაზი მეჩვენებოდა ეს გოგო აქამდე და ახლა, ამის წაკითხვა-მოსმენის მერე საერთოდ აღარ აღვიქვამ ლამაზად. წარმოვიდგინე, რომ კაცი ვარ და სახლში ეს გოგო მხვდება ყოველდღე, ასეთი შტერი... აუცილებლად ვუღალატებდი.’’ -  ჟღერდება ამგვარი პოზიციებიც იმ ქალების მხრიდან, რომლებიც თავს ქალთა უფლებების დამცველებად მიიჩნევენ, მონაწილეობენ აქციებში, აქტიურობენ სოციალურ ქსელებში ამ მხრივ. სამწუხაროდ, ეს მხოლოდ იმაზე მეტყველებს, რომ ქალთა მოძრაობის შიგნითაც კი ინტერნალიზებულ მიზოგინია და ჩაგრული ქალების მიმართ სოლიდარობის დეფიციტია.

ჯანეტ ქერდიყოშვილი არის ჩაგრული, როგორც პატრიარქალური აზროვნების გამტარი და ორმაგად ჩაგრული ლიბერალური ჯგუფების მიერ მარგინალიზებით. მიუხედავად იმისა, რომ შეიძლება ის მიეკუთვნებოდეს მაღალ კლასს, საერთოდ არ გააჩნდეს სოლიდარობა სხვა ქალების მიმართ, თავად იყოს მჩაგვრელი. ის ჩაგრულია იმ შემთხვევაშიც კი, თუ კონსერვატორული აზროვნების დემონსტრირება მის მიერ რეპრეზენტაციის ერთ-ერთი ფორმაა და არ ემთხვევა მის ნამდვილ პოზიციებს. ჩვენ არ ვემიჯნებით ასეთ ადამიანებს და მიგვაჩნია, რომ საჭიროა დავიწყოთ საფუძვლიანი ანალიზი და კრიტიკა არა პიროვნებების, არამედ მათი მჩაგვრელი მექანიზმებისა, იქნება ეს ოჯახი, სილამაზის კონკურსები, ქალის სხეულის განივთების სხვა სტუქტურები, დედობის კონსტრუქტი და აშ.

ქალთა კომიტეტი
17.12.2015

მეტის ნახვა ...

კვოტირება და 16-დან 18 წლამდე პირთა ქორწინებაზე თანხმობის წესის ცვლილებებით გამოწვეული პროცესები - ქალთა კომიტეტის პოზიცია

„გერმანია, როდესაც კაიზერი გადააგდეს, გამოცხადდა ბურჟუაზიულ რესპუბლიკად. პარლამენტში შევიდა 36 ქალი, მაგრამ არცერტი მათგანი არ იყო კომუნისტი. 1919 წელს, ინგლისში, ქალი პირველად იქნა არჩეული პარლამენტის წევრად, მაგრამ ვინ იყო ის? ეს იყო ქალბატონი-მიწათმფლობელი და არისტოკრატი. მაგრამ რა სარგებლობა აქვს მუშა ქალებისათვის ამ უფლებებს ბურჟუაზიული პარლამენტის ფარგლებში? არანაირი.სანამ ძალაუფლება კაპიტალისტების და კერძო მესაკუთრეების ხელშია, არცერთი პოლიტიკური უფლება არ დაიცავს მშრომელ ქალებს, იმ ტრადიციული ყოფისგან, რომელშიც ქალებს  მონური პოზიცია აქვთ  ოჯახსა და საზოგადოებაში.“

ალექსანდრა კოლონტაი

თვითორგანიზების ქსელის ქალთა კომიტეტის პოზიცია კვოტირებასთან და 16-დან 18 წლამდე პირთა ქორწინებაზე თანხმობის წესის ცვლილებებით გამოწვეულ პროცესებთან დაკავშირებით

გავრცელებული განმარტებით, კვოტა წარმოადგენს კანონით განსაზღვრულ ნორმას პოლიტიკურ ინსტიტუციებში, საკანონმდებლო თუ აღმასრულებელ ხელისუფლებაში ქალთა მონაწილეობის გასააქტიურებლად, ამ იდეამ უნდა დაიცვას ქალები პოლიტიკური იზოლაციისგან.  გაეროს 1990 წლის ქალთა მდგომარეობის გაუმჯობესების რეკომენდაციის თანახმად, 30%იანი კვოტა ჩაითვალა ეგრეთწოდებულ „კრიტიკულ მასად“ რაც დირექტიული ხასიათის მინიმალურ მოთხოვნას წარმოადგენს სახელმწიფო სტუქტურების დაკომპლექტებისთვის. ესაა მოკლე შინაარსი იმ ევროპული მონაპოვარისა რომელიც დღემდე თანასწორობისა და დემოკრატიის ერთ-ერთ მნიშვნელოვან ლაკმუსად ითვლება. თუმცა საინტერესოა, რამდენად აქვს კვოტას, როგორც მექანიზმს, რეალური შედეგები ამ მხრივ.

მეტის ნახვა ...

თვითორგანიზების ქსელის ქალთა კომიტეტის განცხადება

„მონოგამიური პატრიარქალური ოჯახი იყო პირველი ფორმა ოჯახისა, რომლიც იყო დაშენებული არა ბუნებრივ, არამედ ეკონომიკურ მდგომარეობებზე, კერძოდ კერძო საკუთრებამ, რომელმაც დააკნინა საერთო საკუთრება, გაიმარჯვა და განვითარების სწორ ლოგიკად საკუთრება, ბატონობა და ექსპლუატაცია დააკანონა“ 

ფრიდრიხ ენგელსი; „ოჯახის კერძო საკუთრების და სახელმწიფოს წარმოშობა"

თავის ერთ-ერთ ესსეში - „ფემინიზმი, კაპიტალიზმი და ისტორიის ცბიერება“, ნენსი ფრეიზერი საუბრობს მეორე ტალღის ფემინიზმის მარცხზე. მისი აზრით, მეორე ტალღის ფემინისტები ანდროცენტრული სტეიტ კაპიტალიზმის კრიტიკისას, რეალობის აღსაწერად იყენებდნენ სამ ანალიტიკურ განშტოებას : კულტურულს, პოლიტიკურსა და ეკონომიკურს. ნელ-ნელა, ეს სამი ანალიტიკური სიბრტყე დაიშალა, იზოლირდა ერთმანეთისგან, ყველა ერთად კი დისტანცირდა კაპიტალიზმის კრიტიკისგან. ფრეიზერის აზრით, სწორედ ამაში მდგომარეობდა მეორე ტალღის მარცხი.

ახლა საჭიროა დავუბრუნდეთ იმ ყოფას, რაშიც ვართ აქ და ახლა, და მოვახდინოთ მასზე თანმიმდევრული რეფლექსია. რა არის დღეს საქართველოში ქალის მდგომარეობა; როგორია იგი ოჯახში; როგორ იღებენ ქალები განათლებას; ვის უნდა მივემართოთ და როგორ ვამხილოთ ძალაუფლების ის კერები, რომლებიც ჩაგრულ ყოფას კვლავაწარმოებენ?

ნაადრევი გათხოვება არის სიმპტომი. მის მიღმა კარგად შეგვიძლია დავინახოთ თუ როგორი სოციალური ფონია ქვეყანაში. ყველა კულტურული მითი კვდომისთვისაა განწირული, თუ მას ზურგს მატერიალური ფაქტორები არ უმაგრებს. საინტერესოა, როდესაც დღევანდელ მოთხოვნებში ჟღერდება მოწოდება - „მიეცი განათლება“, რა იგულისხმება ამაში, და როგორ უნდა მიიღოს განათლება სტუდენტმა, რომლის ოჯახსაც ვალით უწევს შვილის „სპეციალიზირება“.

გათხოვება, ხშირ შემთხვევაში, სოციალური მობილობის ერთადერთი საშუალებაა. იმ კონკურენციის ლოგიკით, რაც კაპიტალისტურ ფორმაციას ახასიათებს, დაბალი კლასის ქალთა უმრავლესობა განწირულია ჩაკეტილი წრისთვის. რეალიზების, დასაქმებისა და ემანსიპაციის პერსპექტივები მათთვის სრულიად სხვაგვარად აისახება რეალობაში.

კაპიტალიზმი ზედმეტი ღირებულების შექმნის და სამუშაო ძალის მუდმივი კვლავწარმოების მიზნით მუდმივად ითხოვს საშინაო შრომის არსებობას. ესაა ოქროს საბადო, სადაც იქმნება ღირებულება, რომელიც უხილავი ძრავია ეკონომიკისათვის. თუმცა პარალელურად, ბაზარი უფრო და უფრო მეტად ითხოვს მუშახელს, რაც ქალების გადინებას იწვევს სამზარეულოებიდან შრომის ბაზარზე. შედეგად გვაქვს რეალობა, სადაც ოჯახში ექსპლუატირებულნი, ხდებიან რა სამუშაო ადგილზე ექსპლუატირებულნიც, ასევე ხდებიან „წარმატებულად“ გახდომის მითების მსხვერპლნიც, ისე რომ არც ერთი წყარო ექსპლუატაციისა არ ირღვევა. აღსანიშნავია, რომ ამ აბსტრაქტულმა დაპირებამ - წარმატებულად გახდომის შესაძლებლობის შესახებ, კაპიტალიზმის ოქროს ხანის დასრულებასთან ერთად ამოწურა თავი, განსაკუთრებით კი დაბალი ფენებისათვის, მისი კვლავწარმოება კი ურცხვად გრძელდება გლობალური კრიზისის პარალელურად და ამაზე საუბარი განსაკუთრებით სასაცილოა ისეთი დაბალი სოციალური მობილობის შესაძლებლობების ქვეყანაში, როგორიც საქართველოა.

არ არსებობს ნაწილობრივი ემანსიპაცია. მხოლოდ ცრუ ცნობიერებაზე დაფუძნებული აზროვნება იბრძვის ემანსიპაციისაკენ იმ რეალობაში, სადაც პროგრესის, განვითარებისა და წინსვლის არსებული ნარატივები თავის თავშივე ატარებენ მჩაგვრელ ლოგიკას. ცხოვრობდე კაპიტალიზმში და იყო ფემინისტი კაპიტალიზმის კრიტიკის გარეშე, ნიშნავს ვერ ხედავდე ქალთა ჩაგვრის მატერიალური საფუძვლებს, რის გარეშეც, ვერ იარსებებს ვერავითარი ფემინიზმი, როგორც ემანსიპატორული პრაქტიკა და არა ახალი მითების კერა ცრუ ილუზიების კვლავწარმოებისათვის. ასეთი ფემინისტების სულისკვეთება წინააღმდეგობაში მოდის იმასთან, რომ ფემინიზმი რეალურია, რადგან ფემინიზმის რეალურობა მხოლოდ ჩაგვრის რეალურობით შეიძლება დასაბუთდეს, ჩაგვრის რეალურობას კი მხოლოდ მისი მატერიალური საფუძვლები განამტკიცებს.

არასერიოზული და უპასუხისმგებლოა ასეთ ყოფაში მყოფი ქალების მიმართ ნახევრად ემანსიპატორული მოწოდებების გაჟღერება, სანამ იმ ინსტიტუციებთან მშვიდობიანი თანაცხოვრებითა და თანაყოფით ვიქნებით დაკავებული, რომელიც ექსპლუატაციის კვლავწარმოებისათვის შეიქმნა. მოთხოვნა - არ გათხოვდეს 16 წლის გოგო, რომელსაც სხვა გარანტიებს ვერც სახელმწიფო და ვერც ოჯახი ვერ მისცემს, ისეთივე ინფანტილურია, როგორც მისი მეორე მხარე - რომ თუ ეს გოგო დიდი და წარმატებული გაიზრდება, მას ექნება არჩევანის თავისუფლება და აღარ იქნება ოჯახში ექსპლუატირებული. 

ასეთ მნიშვნელოვან საკითხებზე მოძრაობის დაწყებისას კი, არ იქნებოდა ურიგო მეტი თანმიმდევრულობა, რომელიც, სულ მცირე, წარსულში უკვე დამარცხებული კაპიტალისტური მითების აწმყოში გადმოტანაზე უარის თქმაში, რეალური პრობლემების დღის შუქზე გამოტანასა და მწვავედ დაყენებაში გამოიხატებოდა. მხოლოდ პატრიარქალური კულტურა და სექსისტური სტერეოტიპები ვერ იქნება ნაადრევი გათხოვების საფუძველი. სექსისტურ სტერეოტიპებთან ერთად, კრიტიკა კაპიტალისტური ლოგიკის ისტორიულ ხაზს, ეკონომიკის და განათლების სამინისტროებსაც უნდა მიემართებოდეს. სწორედ მათ აკისრიათ პასუხისმგებლობა იმ რეალობაზე, რაც ადამიანებს ადრეულ ასაკში ოჯახის შექმნისაკენ უბიძგებს.

მეტის ნახვა ...